ωδή στην τηλεοπτική ξεφτίλα reloaded: Η à la Έκο προσέγγιση

Πριν κάποιες εβδομάδες έγραψα για την Πάνια και τους διάφορους εμετικούς ξεφτίλες παραγωγούς της ελληνικής τηλεόρασης. Εντελώς τυχαία έπεσε στα χέρια μου ένα κείμενο του Ουμπέρτο Έκο, το οποίο σχολιάζει την παρόμοια κατάσταση (που προφανώς επικρατεί και στην Ιταλία αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου) και εκφράζει τον προβληματισμό του και την ανησυχία του πάνω στον πολιτισμό του σήμερα. Καθώς λοιπόν το στύλ γραφής του είναι σαφώς πιο εξευγενισμένο, εμπλουτισμένο με πιο όμορφες εκφράσεις και σίγουρα πιο συμπαγές απο το δικό μου κράξιμο, σας παραθέτω ξανά την άποψη μου με τον πιο... εκλεπτισμένο και «ακαδημαικό» τροπο γραφής α λα Έκο:

«Παλιά ο Άφρων του χωριού ήταν εκείνος που, μη διαθέτοντας τα δώρα της φύσης, τόσο σωματικά όσο και διανοητικά, σύχναζε στην ταβέρνα του χωριού, όπου όλοι οι σκληρόκαρδοι συγχωριανοί του τον πότιζαν για να μεθύσει και να κάνει αχαρακτήριστα και άπρεπα πράγματα. Θα παρατηρήσουμε οτι σ’ αυτά τα χωριά, ο άφρων καταλάβαινε αόριστα οτι του συμπεριφέρονταν σαν σε χαζό, αλλά δεχόταν το παιχνίδι, διότι απο τη μια έπινε τσάμπα και, απο την άλλη, η χαζομάρα του είχε και μια δόση επιδειξιομανίας.

Ο σημερινός άφρων του παγκόσμιου τηλεοπτικού χωριού δεν είναι ένας μέσος άνθρωπος, σαν το σύζυγο που εμφανίζεται στην οθόνη για να κατηγορήσει τη σύζυγο για απιστία. Είναι κάτω του μέσου. Προσκαλείται στα talk show, στα τηλεοπτικά κουίζ, ακριβώς επειδή είναι πτωχός τω πνεύματι. Ο τηλεοπτικός άφρων δεν είναι κατ’ ανάγκη καθυστερημένος.

..........................................................................................................................................

Παλιά, όταν η παρέα της ταβέρνας το παρατραβούσε με τον άφρονα του χωριού και τον έσπρωχνε σε απαράδεκτα καμώματα, παρενέβαιναν ο δήμαρχος, ο φαρμακοποιός, ένας οικογενειακός φίλος που έπαιρναν τον κακομοίρη παραμάσχαλα και τονπήγαιναν σπίτι του. Αντίθετα, κανείς δεν πηγαίνει σπίτι του και δεν προστατεύει τον άφρονα του παγκοσμίου τηλεοπτικού χωριού, η λειτουργία του οποίου γίνεται παρόμοια με του μονομάχου που καταδικάζεται σε θάνατο για την τέρψη του πλήθους. Η κοινωνία που προστατεύει τον αυτόχειρα απο την τραγική απόφαση του, η το ναρκομανή για την επιθυμία που θα τον οδηγήσει στο θάνατο, δεν προστατεύει τον τηλεοπτικό άφρονα, ίσα ίσα τον ενθαρρύνει όπως κάποτε ενθάρρυνε τους νάνους και τις γενειοφόρες γυναίκες να εκτίθενται στα πανηγύρια.

Πρόκειται προφανώς για έγκλημα, αλλά δεν ανησυχώ για τη διάσωση του άφρονα (παρόλο που θα έπρεπε να ασχοληθούν με αυτό οι αρμόδιες αρχές, μιας και πρόκειται για εξαπάτηση ανίκανου). Ανησυχώ για το γεγονός οτι, εκθειασμένος απο την εμφάνιση του στην ορόνη, ο άφρων γίνεται παγκόσμιο πρότυπο. Αν εκτίθεται αυτός, τότε ο καθένας μπορεί να το κάνει. Η έκθεση του άφρονα πείθει το κοινό οτι τίποτα, ούτε και η πιο επαίσχυντη συμπεριφορά, δεν δικαιούται να παραμείνει ιδιωτικο, και ότι η έκθεση τηςίδιας της αναπηρίας ανταμείβεται. Η δυναμική της ακροαματικότητας συντελεί ώστε, μόλις ο άφρων εμφανιστεί στο βίντεο, να γίνει ένας διάσημος άφρων και αυτή η φήμη μετριέται μ διαφημιστικές εμφανίσεις, με προσκλήσεις σε συναντήσεις και δεξιώσεις, μερικές φορές ακόμα και με προσφορές σεξουαλικών εκδουλεύσεων.

..........................................................................................................................................

Πιστεύω οτι καθήκον των αρχών που διαφυλάττουν την ιδιωτικότητά μας είναι όχι μόνο να προασπίζονται αυτούς που θέλουν να προασπιστούν, αλλά και να προστατεύουν εκείνους που δεν μπορούν πια να υπερασπιστούν τον εαυτό τους..»

Όπου βλέπεις «Άφρων» λοιπόν, βάλε «Κατέλης» και ξανακοίτα το προηγούμενο πόστ....

Το απόσπασμα είναι απο το βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο "Με το βήμα του Κάβουρα" (ελληνικά γράμματα, 2006)