Οι εκπαιδευτές (aka The educators) και ο σύγχρονος πολιτικός κινηματογράφος

Αν υπάρχει κάτι το οποίο πραγματικά με κάνει να αισθάνομαι οτι σκέφτομαι, αυτό είναι ο προβληματισμός...

Ο κινηματογράφος είναι απο τις μεγαλύτερες αγάπες μου γιατί με κάνει να προβληματίζομαι...

Λατρεύω το Χόλλυγουντ και διαφωνώ κάθετα με αυτούς που προσπαθούν να το παίξουν σινεφίλ και ξορκίζουν το Χόλλυγουντ, ενώ ταυτόχρονα εκθειάζουν τον Ευρωπαικό, Ασιατικό και γενικότερα ανεξάρτητο κινηματογράφο. Όλοι αυτοί ξεχνούν οτι αν και το Χόλλυγουντ παράγει κατά κύριο λόγο εμπορικές επαναλήψεις και ψευτο-λυρικές ρέπλικες κορεσμένων μελό, παράγει επίσης και εξαιρετικά αξιόλογες ταινίες.

Αυτή τη φορά πάντως δεν θα μιλήσω για το Χόλλυγουντ. Θα μιλήσω για τους εκπαιδευτές, ταινία η οποία ανήκει στον Ευρωπαικό κινηματογράφο και σε έναν απο τους πολλά υποσχόμενους σκηνοθέτες της Γερμανίας.

Όντας ονειροπόλος, αυτό που με κρατά ερωτευμένο με τον κινηματογράφο είναι ο τρόπος με τον οποίο με βάζει στη ζωή των ηρώων μιάς ταινίας..

Ο λόγος που με κρατά ερωτευμένο με τον πολιτικό κινηματογράφο είναι οτι διακρίνεται απο την ίδια σπανιότητα απο την οποία διακρινονται και οι πολύ ωραίες, έξυπνες, μορφωμένες και προβληματισμένες για το τι συμβαίνει γύρω τους γυναίκες. Σπανιότητα λοιπόν. Κάθε χρόνο βγαίνουν ελάχιστες ταινίες οι οποίες περιέχουν πολιτικά η ιδεολογικά μηνύματα. Λαμβάνοντας υπ’όψιν οτι οι εποχές έχουν αλλάξει, και οτι η πολιτική ιδεολογία δεν αποτελεί καθημερινή απασχόληση του πολίτη, με κεντρίζουν ιδιαίτερα ταινίες οι οποίες προσπαθούν να αντιπαραβάλουν την αριστερά του τότε με την αριστερά του τώρα, η γενικότερα την φιλοσοφία της αριστεράς σήμερα.

Στην ταινία, δύο νεαροί του 2003 οι οποίοι έχουν ενστερνιστεί την κομμουνιστική ιδεολογία (ο ένας περισσότερο, ο άλλος κυρίως επηρεασμένος απο τον πρώτο) εισβάλλουν σε σπίτια μεγαλοαστών και αφού αλλάζουν ριζικά τη διακόσμηση αφήνουν το μήνυμα «οι μέρες της αφθονίας σας είναι μετρημένες». Μετά το ερωτικό ειδύλιο που πλέκεται ανάμεσα στον ένα φίλο και την κοπέλα του άλλου, και μια εισβολή η οποία τους φέρνει πρόσωπο με πρόσωπο με τον ιδιοκτήτη, οι τρείς τους απαγάγουν τον τελευταίο και καταφεύγουν σε ένα εξοχικό σπίτι στα βουνά. Εκεί ανακαλύπτουν οτι ο μεγαλοαστός επιχειρηματίας ανήκε στις επαναστατικές φοιτητικές παρατάξεις του Μαίου του 68 και οτι πίσω απο ένα προσωπείο, αντιπροσωπευτικό του καπιταλιστικού συστήματος, κρύβεται μια προσωπικότητα που την εποχή της αληθινής επανάστασης (όπως άλλωστε την αποκαλεί), όχι μόνο ήταν διαποτισμένη ιδεολογικά, αλλα αποτελούσε και μάχιμη μονάδα του επαναστατικού λαού.

Αυτό που με εντυπωσίασε είναι οτι οι αναφορές της ταινίας είναι φοβερά ολοκληρωμένες. Με ενθουσίασε αρχικά ο άναρχος, σχεδόν σουρεαλιστικός τρόπος με τον οποίο οι εκπαιδευτές, αναδιοργάνωναν την επίπλωση των σπιτιών στα οποία εισέβαλαν. Ο Μπρετόν στα μανιφέστα του σουρεαλισμού, κίνημα σαφώς συνδεόμενο με την επαναστατική αριστερά, είχε γράψει οτι πόθος των μελών του κινήματος είναι να εισβάλουν στα μουσεία τέχνης, να αναποδογυρίσουν τους πίνακες, να ρίξουν παρδαλά χρώματα στους τοίχους και να βάλουν μουστάκια στη Μόνα Λίζα. Θεωρώ εξαιρετικό οτι ο σκνοθέτης κατάφερε να ενσωματώσει τέτοιου είδους αναφορές στις πράξεις σύγχρονων επαναστατών όπως αυτοί της ταινίας.

Ο σπινθηροβόλος δε λόγος του αριστερού επαναστάτη της εποχής μας έχει περάσει αλόβητος στην ταινία. Η σκηνή δε που οι τρείς νέοι συζητούν με τον μεσήλικα μεγαλοαστό περί καπιταλισμού δείχνει με τον πιο καταπληκτικό τρόπο, το αδιέξοδο στο οποίο βρισκόταν απο τα τέλη του 60, και φυσικά βρίσκεται και σήμερα, η επαναστατική αριστερά. Οι νέοι έχοντας στο νού τους το επαναστατικό ευαγγέλιο που συνέγραψε ο Μάρξ, εξακολουθούν κοντά διακόσια χρόνια μετά, να το υπερσπίζονται με πάθος, δίχως να δίνουν μια εκσυγχρονιστική πνοή στην ιδεολογία τους. Ο Γιάν, στον πύρινο του λόγο, ξεκινά να σφυροκοπά τον μεσήλικα με αντιαμερικανικές, επαναστατικές και προλεταριακές ιδέες, χωρίς κάν να έχει τη διάθεση να ακούσει τις απαντήσεις που ο άλλος έχει να του δώσει. Αυτό μου άρεσε πολύ διότι πέρασε στη οθόνη η δυσφορία του ανθρώπου ο οποίος προσπαθεί να κάνει διάλογο με τον αριστεροκομμουνιστή, και απλά αισθάνεται οτι ο συνομιλητής του τον αντιμετωπίζει ώς τοίχο κα μετά απο λίγο (κάτι που είναι απόλυτα λογικό) χάνει το ενδιαφέρον του για συζήτηση.

Μου άρεσε πολύ η ιδεολογική σύγκρουση των γενεών η οποία πιστεύω οτι παρουσιάστηκε με πολύ προσεκτικό τρόπο, χωρίς να μειώνει την ηθική αξία της κομμουνιστικής ιδεολογίας, αλλα και χωρίς να κρύβει τους μηχανισμούς που επιτρέπουν στον καπιταλισμό να είναι αναμφίβολα ένα σύστημα με φοβερές δικλείδες ασφαλείας και δομή που του επιτρέπει να αναδιοργανώνεται και να ανασυντάσσεται παρέχοντας (η μοιάζοντας οτι παρέχει) σε συγκερκιμένη μερίδα του λαού απο ένα μέσο ώς ένα υψηλό επίπεδο ευζωίας.

Τέλος θεωρώ έξυπνη την ερωτική ιστορία η οποία δείχνει το γνωστό ερωτικό παιχνίδι που συχνά είναι ικανό να καταστρέψει και τις πιο επαναστατικές ιδέες, αλλα και την διαφορά του ερωτικού παιχνιδιού απο της εποχή της «αληθινής επανάστασης» στην σημερινή εποχή. Είναι άραγε μια μετατροπή της ερωτικής ηθικής? Θα το ξανασκεφτώ και θα ξαναγράψω σε επόμενα posts.

Κατά την προσωπική μου άποψη οι εκπαιδευτές είναι μια ταινία η οποία δείχνει το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται σήμερα η αριστερα γενικότερα και η επαναστατική αριστερά ειδικότερα, την αδυναμία των νεαρών να πολιτικοποιηθούν και να συγκροτήσουν κινήματα με ιδεολογική βάση.